Dichterliebe

Hij zong de Dichterliebe en mijn ziel
Im wunderschönen Monat Mai sprong open.
Het was geen pannenkoek, maar liefde, hoop en
een kolkende rivier waarin ik viel.

Ik watertrapte rond, werd discofiel,
ging Debussy in plaats van Beatles kopen.
Al zijn concerten werden afgelopen,
van Amsterdam tot Venlo, Soest en Tiel.

Eerst langs een bloemenzaak, een tuil bestellen.
Een kaartje hoefde niet, was mijn gedachte.
Mijn rozen zouden het woord liefde spellen.

Applaus, ’t boeket werd aangereikt. Ik zag
hoe hij verrast een kaartje zocht en lachte.
Dat was voor mij genoeg, die lieve lach.






View My Stats

Versjes schrijven

Mijn boeken rijmden allemaal. ’k Was zes en
verpoosde me met Annie en haar schaap.
Het dier dat uit zijn poot at, was een aap.
Tiels Flipje had een lijf van bolle bessen.

Die versjes vormden zo mijn eerste lessen
voor dichten: dieren hielden winterslaap,
konijntjes kregen ruzie om een raap.
Vriendinnen waren graag mijn lezeressen.

Er was vakantiekamp met feest erbij.
Ik droeg een vers voor. Maar een mededinger,
een nuffig meisje was jaloers en zei:

“Je hebt dat helemaal niet zelf geschreven,”
vol nijd en wijzend met een spitse vinger:
“Ik heb het ergens in een boek gelezen!”






View My Stats

Leren lezen

Ik wilde zielsgraag lezen, maar helaas
kon ik de letters niet tot woorden smeden.
‘k Vroeg hulp aan ouders en familieleden,
maar bleef steeds steken in de o’s en a’s.

Gelukkig kreeg ik van Sint Nicolaas
een platenboek met daarbij rijmwijsheden.
De versjes kende ’k snel van buiten, reden
te doen of ik kon lezen als een haas.

Bezoek gaf ik het boekje. “Zoek maar uit!”
Waarna ik zogenaamd dat vers voorlas
maar uit mijn hoofd opzei, voldaan en luid.

Soms bij het voordragen van poëzij
voel ik me ’t kind dat in de kleuterklas
doet of het lezen kan. Verlakkerij.











View My Stats

Verliefd op de kapelaan

In godsdienstles wilde de priester weten
waarom meer meisjes naar de hemel gaan.
“Omdat we vrouwen zijn!” zei ik spontaan.
“Het manvolk schiet, liegt, vecht en slecht veel veten.”

Het goede antwoord ben ik lang vergeten.
Maar trof ik daarna soms de kapelaan,
dan lachte hij en keek me olijk aan:
“Tja, jullie vrouwen!” In de kerk gezeten

zag ik hem knielen en zijn God vereren.
Hij kon ook wonderen verrichten, brood
en wijn in Christus’ lichaam transformeren.

Mijn eerste liefde werd de kapelaan.
Ik biechtte hem mijn zonden op, devoot.
Nooit ben ik vaker naar de kerk gegaan.

Weglopen

Ik was erg bang geworden voor de kwak,
zijn bloedzuigers, diëten, stethoscopen.
Er zat maar één ding op: van huis weglopen.
Ik vluchtte stiekem, proviand op zak.

In ‘t kerkportaal vond ik ’s nachts onderdak.
Verscholen stond ik bibberend te hopen
dat een der priesters kwam (de deur ging open,
de kapelaan kwam, ‘k had voor hem een zwak).

Er stopte ’s ochtends een politiewagen.
“Is ’t om een vriendje? Heb je ruzie thuis?”
Mijn vader kwam. Men stelde vragen, vragen.

Mijn uitleg van de kwak geloofde geen.
We waren nauwelijks terug in huis
of vader zei: “Je moet er écht weer heen.”










View My Stats

Dokter van der Upwich*

Hij was natuurarts, ik was twaalf. De man,
van bloedzuigers en braakkuren bevlogen,
bezag me koel en zonder mededogen.
Ik was te zwaar, zei streng heer charlatan.

Dus deed hij brood en zoetwaar in de ban.
Een vreselijk dieet werd afgewogen
van rauwkost, granen, zemelen, gortdroog en
ook calcium injecties nu en dan.

‘k Zat wekelijks te wachten tussen ouden
-met meestal kanker en al weg aan ’t teren-
vol schuldgevoel: ‘t dieet niet volgehouden.

Dan was ik aan de beurt. De dokter wilde
hormonen in mijn schildklier injecteren.
Ik rende weg, terwijl ik van angst trilde.


*Nr. 4 op de top twintig van kwakzalvers in de 20ste eeuw,
samengesteld door de “Vereniging tegen de kwakzalverij.”
Hij was NSB-er tijdens de oorlog.




View My Stats

Ingetoomd

De nieuwe lichaamsdelen groeiden vroed.
mijn blouses, truien gingen erom spannen.
Het trok de volle aandacht van de mannen.
Mijn moeder nam me met bekwame spoed

mee naar een winkel vol met ondergoed,
beha’s, step-ins. Natuur moest strikt verbannen.
Baleinen, lycra waren de tirannen
en onderdrukten billen, buik, gemoed.

Ik kon ternauwernood meer ademhalen
in die beha met maagband en step-in.
Maar moeder was tevreden, ging betalen.

Ik dacht dat het zo hoorde. Haar te vragen
naar nijd op prille vormen had geen zin.
Totdat ik hippie werd, bleef ik ze dragen.






View My Stats

Puberen

De puberteit besprong me onverwacht.
Ik klotste rond in mijn hormonenstromen,
er groeiden borstjes uit me als een omen,
mijn lichaam roerde zich voor nageslacht.

Een panter in een maanverlaten nacht
besloop me en ik zag het beest niet komen.
Het enige dat ik kon doen, was dromen,
maar hij viel aan met tomeloze kracht.

Ik droomde dat hij zich zoet aaien liet.
Of iemand anders wou ik ook wel strelen,
de leraar Frans, de godsdienstjezuïet.

Dagdromen werd mijn fort. Toch, af en toe
kwam het besef: ik moet in plaats van spelen
volwassen worden. Maar ik wist niet hoe.




View My Stats

Dr. Kinsey

Ik zocht naar drop of chocoladerepen
maar vond een rijtje weggestopte boeken.
Lolita, Bob en Daphne (zonder broeken),
naar Dokter Kinsey werd het eerst gegrepen.

Een saai boek vol Latijn en rode strepen.
Clitoris, vulva deed hij uit de doeken,
dus ging ik vlijtig aan het onderzoeken.
Dan het orgasme, daar zat hem de kneep en

gelukkig gaf de dokter heel veel tips
voor het manipuleren van de bips.
Ik volgde de instructies plichtgetrouw.

Zonder gedachten aan een man –‘k was elf-
bevredigde ik voor het eerst mezelf.
Heel leerzaam, ‘Dokter Kinsey en de vrouw.’



View My Stats

Ruzie

Gewassen, nachtpon aan en braaf naar bed.
Ik werd gewekt door woedend schreeuwen, gillen,
zodat ik in mijn bedje lag te trillen:
de stemmen van mijn ouders in verzet.

Want op de kleintjes werd er niet gelet
bij ’t uitvechten van twisten en geschillen.
Ik lag verstijfd in bed, totdat het stil en
weer vredig was, mijn rust en slaap gered.

Mijn moeder was jaloers, vuurspuwend trots en
de ruzies van mijn ouders duurden uren.
Ze beukten als de branding op de rotsen.

Mijn vader gaf het op, zijn vuur gedoofd.
Hij jammerde nog zwak: “Denk om de buren!”
Mijn moeder gooide huisraad naar zijn hoofd.





View My Stats

Sloompie muis

Al jong was ik geboeid door ‘t het dierenrijk.
Ik liep vaak langs de waterkant te zoeken,
een zeef als schepnet, aangestaard door snoeken
en liep frequent in zeven sloten tegelijk

De wespen gaven van een angel blijk
terwijl de dieren in mijn kinderboeken,
konijn of muis, gekleed gingen in broeken,
de thee met taartjes binnen handbereik.

Oom Thom bracht me een gift. Een witte muis
met een rood vestje aan, hij had het thuis
al aangetrokken onder veel geoefen.

Hier is je eigen sprookjesmuis, zei oom.
Het beestje ging snel dood, was o zo sloom.
Hij was in ’t lab gebruikt voor dierenproeven.





View My Stats

De nonnen

(eerste communie met oma)
1952

Mijn moeder –katholiek – gaf zich gewonnen
toen ‘k naar de roomse school moest. De pastoor
was langs geweest: dat zieltje gaat teloor!
Ik was al op de basisschool begonnen.

Zo werd ik door de nonnen ingesponnen.
Ik leerde bidden (maar vond geen gehoor).
Men las graag over martelaren voor,
Gegesel, brandmerken beviel de nonnen.

Ik had thuis nooit een kruisteken zien slaan.
Eén tijding maakte me flink overstuur:
mijn vader zou niet naar de hemel gaan.

Hij had zijn ziel aan Satan al verpand,
zou eeuwig branden in het hellevuur:
hij was niet katholiek, maar protestant.

View My Stats

De ziel

Misschien was ’t iets als lurven. Echt, verzonnen?
Je zieltje hoorde blank te zijn en rein.
Soms kreeg ik op mijn ziel en deed die pijn.
Maar wat het ding was, zag ’k pas bij de nonnen.

De kleine catechismus was hun bron en
de illustraties legden ’t uit, haarfijn:
de ziel bleek een soort pannenkoek te zijn.
De staat der ziel werd verder uitgesponnen.

Men zag drie zielen ofwel pannenkoeken.
De eerste blank, de tweede was geschroeid
met dagelijkse zonden: jokken, vloeken.

Maar nummer drie zou bij een tafelronde
met weerzin zijn geweigerd en verfoeid:
een groot zwart gat in ’t midden. Echt doodzonde.

View My Stats

Leugens

Van jongs af worden kinderen bedrogen.
’t Bestaan van Kerstman, boeman, Sinterklaas
die eierdeponerende heer haas:
als zandman strooide men zand in je ogen.

Het ruisen van de zee in schelpen: loochen.
Kabouters, elfjes, helaas pindakaas.
Een duivel en een hel (vaak is een dwaas
daar heel zijn bange leven ingevlogen).

Mijn vader vond me ooit diep in de nacht
in nachtpon bij een muizenhol op wacht
met in mijn hand een vaatje vol met zout.

Want als je zout strooit op een muizenstaart
zei men, maak je het diertje lief, bedaard.
Van leugens word je eenzaam en erg koud.


View My Stats

Transitional object

Zijn ogen dof, de oren afgesabbeld,
een brave kop met plukkerig, schaars haar.
Bobo mijn speelgoedaap, al zestig jaar
geleden door Steiff bij elkaar geschnabbeld.

Ik heb wat tegen dat beest aan gebabbeld,
zijn liefde steeds beproefd, want ieder jaar
naaide mijn moeder hem weer in elkaar,
zijn voeten, handen had ik opgeknabbeld.

Nu zit hij hier, kijkt schuins (met losse kop)
naar me, mijn oude troostbeest van weleer.
Mijn angst, verdriet en pijn loste hij op.

Voor mij geen pop met slaapogen die lacht,
maar oerwoudkracht, besef ik eens te meer.
Dag Bobo, trouwe aap en voorgeslacht.

View My Stats

Regenjasmannen

Door weer en wind, maar meestal bij mooi weer
zag je ze koekeloeren naar hun doelen:
de kinderen. Het liefste even voelen,
terloops in het voorbijgaan deed geen zeer.

In Cineac Damrak zag ‘k ze keer op keer.
De Dikke en de Dunne trokken smoelen.
Zo’n regenjas zat naast je op zijn stoel en
tersluiks bewoog zijn hand snel op en neer.

Ooit nam een oude man me op zijn fiets
mee achterop naar 't Zandland, reed wat rond en
bracht me weer thuis. Hij deed me niets.

Mijn seksualiteit was nog latent.
Toch, in ’t politieboek waar foto’s stonden,
koos ik geen oude, maar een jonge vent.









View My Stats

Onder moeders vleugel

Onder moeders vleugel

Mijn favoriete schuilhut op drie palen,
zwartglanzend in hun smal maar hecht verband.
De golven spoelden vaak aan tot de rand
en om me heen, mazurka’s, madrigalen.

Ik keek naar mama’s voeten, de pedalen
die rezen, daalden, eb en vloed op ’t strand.
Soms klonk een vloek van haar als dissonant,
weerspannig ging een loopje aan het dwalen.

Mijn schuilhut is gesloopt, mijn moeder dood.
Voor onder vleugels zitten ben ‘k te groot.
Een pianist zag logische verbanden:

“Ónder een vleugel klinkt muziek het best.”
Wat nu nog aan herinneringen rest:
als ik muziek hoor, zie ’k mijn moeders handen.



P. S. Het is op de foto niet mijn moeder maar ikzelf achter de vleugel (een Bechstein).

View My Stats

Dansen

Dansen

De oude kamer golfde van muziek.
Fats Waller, Django Reinhard, Dixieland,
de helden van mijn pa. Als dissident
klonk ook wel Bach (mijn moeder was klassiek).

Ik danste, kleuter nog, op pa’s ritmiek,
mijn voetjes op zijn schoenen neergepend,
mijn allereerste liefde toegewend.
Het changement kwam later. Artistiek

mijn armen flappend, ging ik zélf aan ‘t zwieren.
Het scheen mijn vader nogal te plezieren,
die huppelpassen, bij elkaar geflanst.

Hij deed mijn dansje vaak aan vrienden voor.
Ze lachten al mijn kleutertrots teloor.
Ik heb mijn leven lang nooit meer gedanst.






View My Stats

Het Zandland

Amsterdam Zuid zwerfkind

‘k Was altijd op mijn stepje aan het dolen
door verre oorden, vreemde buurten, straten.
Waar Buitenveldert kwam, lagen verlaten
terreinen als Berlages’ tegenpolen:

verwilderd zandland waar konijnenholen
gepeild moesten en schapen naar me blaatten.
De bloemenzee had net mijn goede maat en
neushoog geurden lathyrus en violen.

Mijn ouders gaven me maar één advies:
“kijk uit voor enge mannen.” Wat was eng?
Ik wist het niet, hield toch mijn maagdenvlies.

Het raadsel hield me nogal in de ban
tot ik een Zwarte Piet zag, woest en streng.
Ik gokte: “Mam, is dit zo’n enge man?”





View My Stats

Pak slaag

Pak slaag

Ik was zo braaf, denk ik nu achteraf.
Waarom die slaag steeds, ben ik braaf geslagen?
Ik wist als kind: ik heb me vast misdragen.
Te dom nog om te snappen van die straf.

Het was een ritueel, ik moest in draf
de mattenklopper naar mijn vader dragen.
En na ’t pak slaag bleef ik nog huilend klagen
tot hij me troosten kwam. De kous was af.

“Zul je het nóóit meer doen?” ‘k Beloofde het
zacht nasnikkend. Nee, nooit meer wildebras!
Ik sliep wat nachten op mijn buik in bed.

’t Kwam later pas dat ik zijn straf begreep.
Hij nam wraak op zijn vader, want hij was
door hem vaak afgeranseld met een zweep.







View My Stats

Kerstwens

Kerst moet!

Een heidens feest omdat de dagen lengen.
Germanen stookten vuren, hun nazaten
kregen een Kindeke. Kaninefaten
(kantinebazen, zegt mijn spelling streng en

terecht) moesten gekerstend. ’t Mocht niet baten.
Een kreeft koken is als een offer brengen
en Bacchus maant ons een Grand Cru te plengen.
We moeten kopen, eten, godverlaten.

Dan is het kerst. Het moeten is verstomd.
Het is zo stil. We kijken elkaar aan.
Een ver geknal voorspelt: het Oudjaar komt.

Straks moeten we weer flappen bakken, drinken,
ons beteren, de hele bulderbaan.
Maar nu de stilte even laten klinken.


Veel stilte en weinig gebulder in 2010

Patty Scholten






View My Stats

Karikaturen

Drie karikaturen van me, gemaakt (van boven naar beneden) door Jan van Haasteren, Jan Steeman en Thé Tjong Khing. Ik logeerde in 2003 vier weken in het Ronald Holsthuis in Bergen en hield daar een minireünie met mijn drie oude collega's en vrienden van Toonder Studio's.
Het gekke is dat ik de tekeningen tot nu kwijt was, maar ze via de zoon van Piet Wijn teruggekregen heb. Ook hij, Mat Wijn, logeerde in het Roland Holsthuis, vond daar deze tekeningen in het gastenboek en heeft ze gefotografeerd en naar me toe gemaild.





View My Stats

Tekstloze strip Annemoon

Een strip heet ook wel beeldverhaal: een verhaal in beelden verteld, met of zonder balloons of tekstblokken. En dat verhaal schrijf ik (al 44 jaar). Na het plot maak ik het scenario voor de tekenaar, in dit geval Piet Wijn.

Ook deze tekstloze strip Annemoon is zo gemaakt voor Okki, een educatief blad voor kinderen van 6 tot 8 jaar van uitgeverij Malmberg, in de tachtiger jaren. De strip is nu eindelijk in album uitgebracht door uitgeverij Boumaar.
Ik had al diverse strips gemaakt voor Okki, een moeilijke lezersgroep, omdat zeker van de zesjarigen, de woordenschat nog beperkt is. In het begin van de leergang mochten zelfs geen lettertekens worden gebruikt, omdat kinderen die nog niet kennen. In de strip Pots met Jan van der Voo, stond eens het hondje Pots in een winkelstraat en kreeg daar een idee. Ik daarom zijn balloon met daarin een uitroepteken, vervangen door een balloon met een brandend lampje. Maar bij een evaluatie met zesjarigen, op de vraag wat in die strip gebeurde, zeiden de kinderen: "Dat hondje gaat naar de winkel om een lamp te kopen."

Ik besloot dat het toen tijd werd voor een tekstloze strip voor deze doelgroep en dat werd Annemoon. Een sprookjesachtige strip van een meisje, dat in een bed rondvaart vergezeld door haar konijn. Door een wonderlijk landschap waar bomen, paddestoelen, wolken, de zon, zelfs golven leven en gezichten hebben. In de herfst zitten kabouters in bomen met potjes verf de bladeren ijverig rood en geel te verven.

Natuurlijk was Piet Wijn, die ik al vanaf Toonder Studio's kende, daarvoor de aangewezen tekenaar en gelukkig zei hij ja. Het werd ons beider lievelingsstrip.

Ik ben heel blij met het verschijnen van dit boek. Het is niet goedkoop, alle pagina's moesten worden gescand uit de oorspronkelijke Okki's en daarna volgde maanden retoucheerwerk (de kleuren en letters van de achterliggende pagina's kwamen door het goedkope papier heen), maar het boek is elke euro waard. Te bestellen bij uitgeverij Boumaar http://www.boumaar.com/







View My Stats

Drs P. negentig!

Op 24 augustus bereikte Drs P. de feestelijke en krasse leeftijd van 90 jaar. En hij dicht nog steeds! Om hem te (felicit)eren schreef ik een villanelle voor hem:

Van versvormen is hij de architect:
rondel, kwatrijn, onzijn, spicht, villanelle.
Zijn rijm en metrum zijn altijd perfect.

Ik leerde veel van hem. Zijn intellect
verdeed hij niet aan scriptie of novelle:
van versvormen is hij de architect.

Hij blaast negentig kaarsjes uit: - respect!-
en wenst zich een Gazelle, liefst een snelle.
Zijn rijm en metrum zijn altijd perfect.

Spitsvondig is hij, hoffelijk, correct,
citeert van Paaltjes elke immortelle.
Van versvormen is híj de architect.

Aristocratisch en steeds opgewekt
blijft hij wellevend, heeft niet van dat felle.
Ook rijm en metrum zijn altijd perfect.

Light verse dichters worden nooit afgebekt:
hij helpt ze juist met ritme en met spelle.
Van versvormen is hij de architect,
zijn rijm en metrum zijn altijd perfect.

Een prachtige versvorm, de villanelle die al stamt uit de 16e eeuw. De beroemdste villanelle is Do not go gently into that good night van Dylan Thomas (hoewel bijna niemand weet dat het hier om een villanelle gaat). Hier kun je hem lezen en Dylan Thomas prachtig horen citeren:

http://www.poets.org/viewmedia.php/prmMID/15377

View My Stats

Ben en Kathrien Geijsel

Mij opa en oma van moeders kant. Oma was operazangeres, opa Geijsel multi-musicus, beurtelings in Holland en Berlijn. Organist, pianist, hoornist, componist, dirigent (van o.a. het Berlijns Radio Orkest). General Tonmeister van de Deutsche Rundfunk. Hij werkte samen met tal van legendarische musici als Richard Strauss, Strawinsky, Furthwängler, Toscanini en hij was de ontdekker van Joseph Schmidt. Maar op internet is nu helemaal niets meer te vinden over opa....

Deze tekening komt uit een oud boekje met karikaturen van eertijds beroemde musici en toneelspelers.

Opa was ook literair begaafd, mijn ouders niet. Daar komt dus mijn talent vandaan. Dank u, opa!


Strauss,


View My Stats

Nog meer snorkelen

Gemaskerde kogelvis

Nemo was er ook

Pauwkeizersvis

Geelstaart-zeilvindoktersvis






View My Stats